Het Budget Financiële Middelen (BFM) vormt een belangrijk onderdeel van de financiering van de Belgische ziekenhuizen en bepaalt in grote mate hoeveel middelen een ziekenhuis ontvangt. Factoren zoals het aantal erkende bedden, zorgzwaarte, ligduur, pathologieën en specialisatiegraad spelen een cruciale rol in de berekening van het BFM.

Het BFM is bedoeld voor de dekking van de vaste kosten van een ziekenhuis (verplegend personeel + onroerend goed) en wordt uitbetaald aan de ziekenhuizen (erkenningsnummer). De uitbetaling gebeurt voor ongeveer 80% op basis van maandelijkse betalingen door elk ziekenfonds volgens zijn aandeel van patiënten in het ziekenhuis in de laatst bekende Minimale Ziekenhuisgegevens (MZG, op basis waarvan het BFM voor het betreffende begrotingsjaar is vastgesteld). Verder voor ongeveer 10% op basis van een vaste prijs per opname (verpleegdagprijs) en voor ongeveer 10% op basis van het aantal gefactureerde (klassieke) ziekenhuisdagen.

Het onderdeel B2 vormt het belangrijkste onderdeel van het BFM voor de financiering van klinische activiteiten. Ongeveer 40% van het BFM (deel B2) wordt op basis van verantwoorde activiteit aan elk ziekenhuis (erkenningsnummer) betaald. Hiervoor wordt door de Belgische overheid het gesloten B2-budget ingedeeld in B2-punten die werden verdiend door alle ziekenhuizen. Dit geeft de waarde van één B2-punt (basispunt) en de basiswaarde van één verantwoord bed. Naast de B2-punten (basispunten), voor personeel en producten, als belangrijkste basis van de Belgische ziekenhuisfinanciering, vormen de decielen een bijkomend systeem. In het Belgische systeem ontbreken kostengegevens waardoor er doorheen de jaren allerlei (creative) oplossingen dienden gevonden om soms grote variabiliteit in het zorgproces op te vangen, waaronder extra punten op basis van een indeling in decielen (naast financiering van outliers en restgroepen, ...). De decielen zijn een poging om rekening te houden met variabiliteit in het zorgproces die niet of onvoldoende wordt gecapteerd door het (Belgische) APR-DRG-systeem (verantwoorde ligdagen, verantwoorde bedden). De bijkomende punten worden toegekend per erkenningsnummer. Stijgen of dalen in de verschillende decielen kan verstrekkende financiële gevolgen hebben voor de financiering van een ziekenhuis.

De indeling van Belgische ziekenhuizen in decielen binnen het BFM is een manier om ziekenhuizen in te delen op basis van hun kostenstructuur en prestaties, zodat de financiering evenwichtiger verdeeld wordt.

Verdeling op basis van kosten en prestaties:

• De Belgische ziekenhuizen worden opgedeeld in tien groepen (decielen) op basis van bepaalde indicatoren zoals medische activiteit, efficiëntie, patiëntprofiel en kosten. Dit gebeurt op basis van een vergelijking met andere ziekenhuizen, waardoor er een relatieve positie binnen de sector wordt bepaald.

• Transparantie: Het maakt de verschillen tussen ziekenhuizen inzichtelijk.
• Correctie van over- of onderfinanciering: Ziekenhuizen met een efficiëntere werking kunnen in een gunstiger deciel vallen, terwijl ziekenhuizen met hogere kosten in een minder gunstig deciel kunnen belanden.
• Stimulans voor efficiëntie: Door de benchmarking tussen ziekenhuizen worden instellingen gestimuleerd om hun werking te optimaliseren.

• Het BFM is een gesloten budget, wat betekent dat de totale beschikbare middelen vastliggen. Ziekenhuizen in de hogere decielen (met lagere kosten of efficiëntere werking) kunnen een betere financiële compensatie krijgen dan ziekenhuizen in lagere decielen. Hierdoor worden ziekenhuizen met hoge kostenstructuren geprikkeld om efficiënter te werken, terwijl ziekenhuizen met een kostenefficiënte werking beloond worden.

De indeling in decielen binnen het BFM heeft een directe invloed op de financiering van de verpleegdagprijs in Belgische ziekenhuizen. Dit systeem wordt gebruikt om ziekenhuizen te benchmarken en de financiering rechtvaardiger te verdelen op basis van efficiëntie en kostenstructuur.

De indeling in decielen binnen het BFM bepaalt hoeveel een ziekenhuis per verpleegdag vergoed krijgt. Ziekenhuizen in hogere decielen krijgen meer financiering, terwijl lagere decielen minder ontvangen. Dit systeem stimuleert efficiëntie en een kostenbewuste werking, maar kan ook druk zetten op ziekenhuizen met hoge kosten of een minder efficiënte werking.

De invloed van de decielindeling de verpleegdagprijs:

• Referentie- en normatieve kosten per ziekenhuiscategorie:
  • Ziekenhuizen worden op basis van hun werkelijke kosten en prestaties vergeleken met andere ziekenhuizen binnen eenzelfde categorie.
  • Op basis van deze vergelijking worden ziekenhuizen in decielen ingedeeld.
  • Het gemiddelde van de referentiekosten bepaalt de normkosten, waarop de financiering wordt gebaseerd.
• Lagere decielen betekent een lagere vergoeding per verpleegdag:
  • Ziekenhuizen die in de lagere decielen vallen (hoge kosten per patiënt, lagere efficiëntie) krijgen een lagere vergoeding per verpleegdag.
  • Dit betekent dat ziekenhuizen met een relatief inefficiënte werking minder middelen ontvangen om hun verpleegkosten te dekken, wat een financiële druk kan uitoefenen.
• Hogere decielen betekent een hogere vergoeding per verpleegdag:
  • Ziekenhuizen in de hogere decielen (met een efficiëntere werking) krijgen een hogere financiering per verpleegdag.
  • Dit moedigt ziekenhuizen aan om kosten te beheersen en hun middelen efficiënt in te zetten.
• Praktische gevolgen voor ziekenhuizen:
  • Inefficiënte ziekenhuizen moeten ofwel besparen op kosten of hun efficiëntie verhogen om in een beter deciel te belanden en meer financiering te krijgen.
  • Efficiënte ziekenhuizen worden beloond met een betere financiering, waardoor ze hun kostenstructuur kunnen optimaliseren en kwaliteitsvolle zorg kunnen blijven aanbieden.
  • Patiënten kunnen indirect beïnvloed worden: als een ziekenhuis minder financiering krijgt per verpleegdag, kan dit leiden tot langere wachttijden, besparingen op personeel of verminderde dienstverlening (minder kostbare behandelingen aanbieden).

Ziekenhuizen krijgen bijkomende punten, op basis van verpleegkundige en medische activiteiten, per verantwoord bed naargelang het deciel waarin ze zijn ingedeeld:

Punten voor specifieke diensten:

• Er worden bijkomende punten toegekend voor operatiezalen op basis van een standaardtijd voor ongeveer 2100 chirurgische ingrepen (geeft aantal benodigde operatiezalen, evt. extra financiering permanente operatiezalen).
• Een gesloten budget (onderdeel van B2) wordt toegewezen voor verpleegkundig en verzorgend personeel op de spoedafdeling (o.a. UR NOMENCLATUUR, patiënten opgenomen via spoedafdeling).
• Medische producten worden gefinancierd met punten, op basis van het aantal verantwoorde bedden en hun gewicht (ST MED PROD).

• Voor de afdelingen chirurgie (C), interne geneeskunde (D) en pediatrie (E) krijgen ziekenhuizen supplementaire punten op basis van hun medisch activiteitenvolume (nomenclatuur) in vergelijking met dat van alle ziekenhuizen samen.
• Ziekenhuizen worden gerangschikt op basis van hun verpleegkundig profiel (Nursing Related Groups (NRG) op basis van VG-MZG). Voordien gebeurde dat op basis van MVG-punten (Minimale Verpleegkundige Gegevens, MVG).
• Supplementaire punten als compensatie voor het aantal bedden intensieve zorgen op de afdelingen chirurgie (C), interne geneeskunde (D) en pediatrie (E), die een hogere bestaffing vragen (op basis van lijst van reanimatieprestaties voor 20%, intensieve verpleegkundige zorgprofielen voor 40%, het percentage opnamen op een dienst intensieve zorgen, gestandaardiseerd per APR-DRG (NPERCIZ) voor 40%).
• B8 voor patiënten met een lage sociaaleconomische status (SES, ± 0,40% van het BFM)

De gegevens over de decielen zijn afkomstig van de FOD VVVL. Uitleg over de betekenis van de decielen is telkens terug te vinden in de technische nota's bij de kennisgeving van het Budget van Financiële Middelen (BFM). Verdere uitleg is ook te vinden in KCE Report 302As (Financiering van ziekenhuizen voor hoogvariabele zorg).

Brongegevens

Ziekenhuizen (BFM, FOD Volksgezondheid)
Registratiesystemen zorginstellingen (FOD Volksgezondheid)
Publicaties MZG (FOD Volksgezondheid)
Nursing Related Groups (NRG, FOD Volksgezondheid)
Naar een gezond België
Hervorming van de financiering dagziekenhuis vanaf 1 januari 2023 (FOD Volksgezondheid, 2 Dec. 2022)
Financiering van ziekenhuisverblijven met een grote variabiliteit in het zorgproces (KCE Rapport 302)

Common Base Registry for HealthCare Actor (CoBRHA, eHealth)
CoBRHA Viewer (Vlaanderen)

The Comprehensive R Archive Network (CRAN mirror)
RStudio Desktop (Posit Software)

The information contained in this website is for general information purposes only. All views expressed on this site are my own and do not represent the opinions of any entity whatsoever with which I have been, am now, or will be affiliated. The information is provided by me in good faith and while I endeavor to keep the information up to date and correct, I make no representations or warranties of any kind, express or implied, about the completeness, accuracy, reliability, suitability or availability with respect to the website or the information, products, services, or related graphics contained on the website for any purpose. Any reliance you place on such information is therefore strictly at your own risk.
Any information on this website is provided in good faith but no warranty can be made for its accuracy. As this is a work in progress, it is still incomplete and even inaccurate. Although care has been taken in preparing the information contained in my webpages, I do not and cannot guarantee the accuracy thereof. Anyone using the information does so at their own risk and shall be deemed to indemnify me from any and all injury or damage arising from such use.

In no event shall I be liable for any loss or damage including without limitation, indirect or consequential loss or damage, or any loss or damage whatsoever arising from loss of data or profits arising out of, or in connection with, the use of this website.

Through this website you are able to link to other websites which are not under the my control. I have no control over the nature, content and availability of those sites. The inclusion of any links does not necessarily imply a recommendation or endorse the views expressed within them.

Every effort is made to keep the website up and running smoothly. However, I take no responsibility for, and will not be liable for, the website being temporarily unavailable due to technical issues beyond my control.

These webpages of course represent only personal interests, opinions and ideas and were created without a commercial goal. You may download, display, print and copy, any material at this website, in unaltered form only, for your personal use or for non-commercial use within your organization.
Should these webpages or portions of these webpages be used on any Internet or World Wide Web page or informational presentation, that a link back to this website (and where appropriate back to the source document) be established. Send a short notice by email when you copy these webpages, or part of it for your own use.
To the best of my knowledge, all graphics, text and other presentations not created by me on my webpages are in the public domain and freely available from various sources on the Internet or elsewhere and/or kindly provided by the owner.
If you notice something incorrect or have any questions, feel free to send me an email.

Top of page

As it takes a lot of time to keep the links updated, some may be outdated, keep me informed if you find outdated links (email address below).

The author of this web page is Peter Van Osta.

Email: pvosta{at}gmail{dot}com